Trong quá trình kinh doanh, việc ghi nhận doanh thu đúng thời điểm và theo đúng quy định kế toán là điều vô cùng quan trọng. Đặc biệt với các doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực thương mại, sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ.
Ghi nhận doanh thu không chỉ ảnh hưởng đến báo cáo tài chính, mà còn liên quan đến việc kê khai thuế, đánh giá hiệu quả hoạt động và đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp. Vậy điều kiện ghi nhận doanh thu là gì? Có những lưu ý nào doanh nghiệp cần quan tâm để tránh sai sót và rủi ro về pháp lý, thuế vụ? Cùng kế toán Thái Phong tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Doanh thu là gì?
Doanh thu là toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp thu được từ việc bán sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là phần thu nhập đến từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp, không bao gồm các khoản góp vốn thêm từ cổ đông hay tài trợ bên ngoài.
Hiểu đơn giản, khi một doanh nghiệp bán được hàng hoặc cung cấp dịch vụ và khách hàng thanh toán (hoặc cam kết thanh toán), thì khoản đó được gọi là doanh thu. Doanh thu có thể được tính theo ngày, tuần, tháng, quý hoặc năm tùy theo nhu cầu quản lý.
Thông tin chung về doanh thu
Doanh thu đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động kinh doanh vì nó cho thấy doanh nghiệp đang vận hành có hiệu quả hay không. Đây cũng là căn cứ để đánh giá sự phát triển, từ đó đưa ra các chiến lược cải tiến sản phẩm, marketing hay tối ưu chi phí sản xuất.
Ngoài ra, doanh thu còn liên quan trực tiếp đến nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp đối với Nhà nước, thông qua việc nộp thuế và các khoản phí. Các cơ quan quản lý cũng căn cứ vào doanh thu để đưa ra các chính sách hỗ trợ phát triển phù hợp, thúc đẩy nền kinh tế và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng quy mô.
Công thức tính doanh thu 2025
Trong kinh doanh, doanh thu là chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả hoạt động của một doanh nghiệp. Để xác định được doanh thu, ta thường dùng công thức cơ bản như sau:
- Đối với hoạt động bán sản phẩm:
Doanh thu = Giá bán x Số lượng sản phẩm bán ra - Đối với dịch vụ:
Doanh thu = Số lượng khách hàng x Giá dịch vụ
Đây là cách tính phổ biến, được nhiều doanh nghiệp sử dụng để theo dõi kết quả kinh doanh hàng tháng, hàng quý hoặc cả năm.
Ví dụ dễ hiểu:
Một cửa hàng bán quần áo với giá trung bình mỗi chiếc là 1 triệu đồng. Trong tháng 7/2025, cửa hàng bán được 100 chiếc. Như vậy, doanh thu trong tháng là:
Doanh thu = 1 triệu đồng x 100 chiếc = 100 triệu đồng
Tuy nhiên, để ghi nhận doanh thu vào sổ sách kế toán, doanh nghiệp cần đáp ứng một số điều kiện để ghi nhận doanh thu. Theo điều kiện ghi nhận doanh thu theo Thông tư 200, doanh thu chỉ được ghi nhận khi:
- Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích liên quan đến sản phẩm, dịch vụ cho người mua;
- Không còn quyền quản lý hay kiểm soát sản phẩm như khi còn là chủ sở hữu;
- Doanh thu được xác định chắc chắn;
- Doanh nghiệp thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch đó;
- Chi phí liên quan đến giao dịch có thể được xác định một cách đáng tin cậy.
Hiểu đúng điều kiện ghi nhận doanh thu sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo tính minh bạch trong báo cáo tài chính, đồng thời tuân thủ đúng quy định pháp lý hiện hành.
Tính doanh thu theo từng điều kiện
Các điều kiện ghi nhận doanh thu
Trong kế toán, doanh thu không thể ghi nhận tùy ý mà cần tuân theo những quy định rõ ràng. Tùy vào loại hình hoạt động – bán hàng hay cung cấp dịch vụ – mà doanh nghiệp cần đảm bảo những điều kiện nhất định để ghi nhận doanh thu đúng quy định. Dưới đây là 5 điều kiện ghi nhận doanh thu được áp dụng phổ biến hiện nay:
Điều kiện ghi nhận doanh thu bán hàng
Doanh thu từ hoạt động bán hàng sẽ được ghi nhận khi doanh nghiệp đồng thời đáp ứng đủ các điều kiện sau:
- Quyền sở hữu và các rủi ro, lợi ích liên quan đến hàng hóa đã được chuyển giao cho bên mua.
- Doanh nghiệp không còn quyền quản lý hay kiểm soát hàng hóa như chủ sở hữu.
- Doanh thu được xác định một cách chắc chắn, không có rủi ro lớn về việc thu tiền.
- Giao dịch bán hàng tạo ra hoặc sẽ tạo ra lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp.
- Các chi phí liên quan đến việc bán hàng có thể xác định được rõ ràng.
Điều kiện ghi nhận doanh thu cung cấp dịch vụ
Tương tự như bán hàng, doanh thu từ dịch vụ cũng chỉ được ghi nhận khi đủ 5 điều kiện ghi nhận doanh thu, cụ thể là:
- Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn, không gây nhầm lẫn hoặc tranh chấp.
- Giao dịch cung cấp dịch vụ có khả năng tạo ra lợi nhuận hoặc giá trị kinh tế.
- Xác định được phần công việc đã hoàn thành tại thời điểm lập báo cáo tài chính.
- Có thể ước tính chính xác chi phí đã phát sinh trong quá trình cung cấp dịch vụ.
- Ước tính được chi phí cần thiết để hoàn thành phần dịch vụ còn lại.
Điều kiện ghi nhận doanh thu là gì?
Xem thêm: Công việc của kế toán bán hàng là gì? Tổng hợp các thông tin liên quan
Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương
Việc ghi nhận doanh thu không chỉ đơn giản là “cộng trừ con số”, mà còn là một quy trình cần tuân thủ đúng quy định kế toán và pháp luật hiện hành. Nắm rõ điều kiện ghi nhận doanh thu sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo minh bạch tài chính, tránh rủi ro thuế và xây dựng nền tảng vững chắc cho các quyết định quản lý.
