Trong số các công cụ phân tích tài chính, ROA (Return on Assets – Tỷ suất sinh lời trên tài sản) và ROE (Return on Equity – Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu) được xem là hai chỉ số quan trọng hàng đầu. Không chỉ phản ánh khả năng tạo ra lợi nhuận từ tài sản và vốn chủ sở hữu, ROA và ROE còn giúp so sánh hiệu quả hoạt động giữa các doanh nghiệp cùng ngành, từ đó hỗ trợ quá trình đánh giá và lựa chọn chiến lược đầu tư phù hợp. Cùng kế toán Thái Phong tìm hiểu về các chỉ số tài chính ROA, ROE.
Thông tin cơ bản về chỉ số ROE
Khái niệm
ROE (Return on Equity – Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) là chỉ số tài chính phản ánh mức độ sinh lời từ phần vốn mà cổ đông đã đầu tư vào doanh nghiệp. Nói cách khác, ROE cho biết mỗi đồng vốn chủ sở hữu tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Đây là công cụ hữu ích giúp đo lường hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh và đầu tư.
ROE đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe tài chính và khả năng phát triển của một doanh nghiệp. Các nhà đầu tư thường sử dụng chỉ số này để so sánh hiệu suất giữa các doanh nghiệp cùng ngành, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn. Đồng thời, ROE cũng phản ánh cách mà doanh nghiệp tận dụng nguồn vốn hiện có để tạo ra lợi nhuận.
Chỉ số ROE trong phân tích tài chính
Ý nghĩa
ROE mang nhiều ý nghĩa thiết thực trong phân tích đầu tư và đánh giá hiệu quả hoạt động doanh nghiệp:
- Đối với cổ đông, ROE cho thấy mức lợi nhuận thu được từ phần vốn đã đầu tư thông qua cổ phiếu. ROE càng cao, hiệu quả sinh lời càng tốt, cổ đông càng yên tâm.
- Đối với nhà quản lý, đây là thước đo đánh giá năng lực sử dụng vốn. ROE cao đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang khai thác hiệu quả nguồn lực tài chính của mình.
- Chỉ số ROE thường được so sánh với trung bình ngành hoặc chỉ số lịch sử của doanh nghiệp để xác định lợi thế cạnh tranh và xu hướng phát triển.
- ROE tăng trưởng ổn định theo thời gian phản ánh năng lực quản trị tốt, chiến lược đầu tư hiệu quả và sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
- Ngược lại, ROE thấp hoặc giảm dần có thể cho thấy công ty đang gặp vấn đề trong việc tạo ra giá trị từ vốn chủ sở hữu, cần xem xét lại chiến lược kinh doanh và cách sử dụng nguồn vốn.
Công thức tính
Để tính chỉ số ROE, ta áp dụng công thức:
ROE = (Lợi nhuận sau thuế / Vốn chủ sở hữu) × 100%
Trong đó:
- Lợi nhuận sau thuế là phần lợi nhuận ròng còn lại sau khi đã trừ tất cả chi phí hoạt động và thuế.
- Vốn chủ sở hữu là tổng giá trị tài sản do cổ đông đóng góp, không bao gồm nợ vay.
Thông tin cơ bản về chỉ số ROA
Khái niệm
ROA, viết đầy đủ là Return On Assets, là chỉ số đo lường mức độ hiệu quả trong việc sử dụng tài sản của doanh nghiệp để tạo ra lợi nhuận. Chỉ số này giúp nhà đầu tư có cái nhìn chính xác và khách quan nhất về khả năng khai thác tài sản của doanh nghiệp, từ đó hỗ trợ họ đưa ra những quyết định đầu tư hợp lý và chính xác hơn.
Ý nghĩa
ROA thể hiện mức độ hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp trong quá trình tạo ra lợi nhuận. Cụ thể, ROA cho biết với mỗi đồng tài sản được đầu tư, doanh nghiệp có thể tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận.
Chỉ số ROA cao chứng tỏ doanh nghiệp đang sử dụng tài sản hiệu quả để tạo ra lợi nhuận. Do đó, các cổ phiếu của doanh nghiệp có ROA cao thường được nhà đầu tư ưa chuộng và có giá trị thị trường cao hơn. Ngược lại, ROA thấp cho thấy nguồn lực của doanh nghiệp chưa được khai thác tối ưu.
Ý nghĩa về chỉ số ROA
Tuy nhiên, có những trường hợp doanh nghiệp hoạt động tốt nhưng chỉ số ROA lại thấp, ví dụ như các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ hoặc hàng tiêu dùng – những ngành không cần đầu tư nhiều vào tài sản cố định mà vẫn có thể tạo ra lợi nhuận lớn. Vì vậy, nhà đầu tư không nên chỉ dựa vào ROA mà cần kết hợp với các chỉ số tài chính khác như P/E, ROE để có cái nhìn toàn diện hơn.
Ở các ngành công nghiệp nặng, nơi đòi hỏi vốn đầu tư tài sản lớn, ROA nên được so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành hoặc với chính chỉ số ROA trong các giai đoạn trước của doanh nghiệp để đánh giá chính xác hiệu quả sử dụng tài sản.
Trong cùng một ngành nghề, doanh nghiệp nào có ROA cao hơn sẽ được xem là khai thác tài sản tốt hơn. Nếu ROA tăng dần qua các năm, điều này chứng tỏ mức độ hiệu quả trong việc sử dụng tài sản của doanh nghiệp ngày càng được cải thiện.
Công thức tính
Công thức tổng quát để tính chỉ số ROA như sau:
ROA = Lợi nhuận sau thuế/Tổng vốn đầu tư x 100%
Trong đó:
- Lợi nhuận sau thuế là phần lợi nhuận ròng của doanh nghiệp, đã trừ hết các chi phí và thuế liên quan.
- Tổng vốn đầu tư là tổng số vốn mà doanh nghiệp sử dụng để kinh doanh, bao gồm cả vốn chủ sở hữu và vốn vay.
Mối quan hệ giữa chỉ số ROE và ROA
Chỉ số ROA và ROE thường đi đôi với nhau và có mối quan hệ chặt chẽ trong lĩnh vực kinh doanh cũng như trong quá trình phân tích chứng khoán của nhà đầu tư. Xét về lợi ích của nhà đầu tư, ROE thường được quan tâm hơn vì chỉ số này thể hiện trực tiếp mối quan hệ giữa số vốn bỏ ra và lợi nhuận thu về. Tuy nhiên, nếu ROE cao nhưng ROA lại thấp, điều này có thể khiến nhà đầu tư lo ngại về việc doanh nghiệp đang sử dụng nhiều nợ vay để tăng lợi nhuận, dẫn đến rủi ro tài chính cao.
Các chỉ số tài chính ROA, ROE
Mối quan hệ của 2 chỉ số này trong doanh nghiệp
Để đánh giá xem chỉ số ROE cao có thực sự tốt hay không, nhà đầu tư cần cân nhắc thêm hai yếu tố quan trọng: đòn bẩy tài chính và đặc thù ngành nghề hoạt động. Chẳng hạn, trong ngành sản xuất công nghiệp nặng như tại Hoa Phát Group, mức đòn bẩy tài chính ổn định thường duy trì ở khoảng 2, nghĩa là doanh nghiệp sử dụng 50% vốn vay và 50% vốn chủ sở hữu trong cơ cấu tài chính. Ngược lại, đối với ngành tài chính và ngân hàng, mức đòn bẩy tài chính có thể cao hơn rất nhiều, thường ở mức 10 đến 15, bởi vì phần lớn tài sản của ngân hàng là tiền gửi tiết kiệm của khách hàng.
Việc hiểu và phân tích đúng đắn hai chỉ số này không chỉ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác, mà còn hỗ trợ ban lãnh đạo trong việc tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Trong thời đại mà thông tin tài chính ngày càng trở nên minh bạch và dễ tiếp cận, việc vận dụng các chỉ số tài chính ROA, ROE một cách hiệu quả sẽ là chìa khóa để nắm bắt cơ hội và nâng cao giá trị doanh nghiệp một cách bền vững. Mong rằng những chia sẻ trên đây của kế toán Thái Phong sẽ giúp bạn hiểu hơn về 2 chỉ số này.
